ADALYA 15 : EROTİZM

Tema: EROTİZM

ADALYA 14

NERUDA’NIN POSTACI’SI

– Benim şiirimi okuyup sevdiğin kızı baştan çıkarmışsın.

– Doğru efendim, ama o şiir sana ait değil artık.

– Yazdığım şiirin bana ait olmadığını mı söylüyorsun yani?

– Evet, şiir yazana değil ihtiyacı olana aittir.

– Bu demokratik fikrini sevdim evlat…

Ne zaman ‘Neruda’ adı geçse, İtalya’nın yoksul bir balıkçı köyünde sürgün yaşayan şairle mektuplarını düzenli olarak evine getiren postacısı arasında gelişen ilginç dostluk öyküsünün filmini anımsarım. Özellikle de, köydeki bir kıza tutkun saf yürekli genç postacı Mario’nun şiirle tanışma evresinde şairle ‘metafor’ ağırlıklı söyleşilerini.

Antonio Skármeta’nın şairin yaşamına düşsel bir kurguyla ekleyerek 82’de oyun, 85’te roman olarak yazdığı, ülkemizde ‘Ateşli Sabır’ ve ‘Neruda’nın Postacısı’ adlarıyla yayımlanan yapıtı sonunda ‘şiir gibi bir film’e dönüşmüş ve Oscar adayı film 20 kadar ödül almış.

23 Eylül 1973’te yitirdiğimiz Neruda’nın son yıllarını anlatan belgesel roman, şairle çırağı arasında yaşam ve şiir derslerine dönüşüyor sık sık:

– Ben de ozan olmak isterdim.

– Yavrucuğum, Şili’de herkes ozandır zaten. Postacılığı sürdürmen daha ilginç. Hiç değilse çok yol yürür ve şişmanlamazsın. Şili’deki tüm şairler davul gibi.

– Demek istiyorum ki, şair olsaydım söylemek istediğim her şeyi söyleyebilirdim.

– Ne söylemek istiyorsun peki?

– İşte asıl sorun bu ya. şair olmadığım için söyleyemiyorum.

Neruda, genç postacıya sahili izleyerek körfeze gitmesini ve yol boyunca denizi gözlemleyerek metaforlar üretmesini önerir. Metaforu örneklemek için de, bir şiirini okur:

Burada, adada, ne çok deniz

       Her an kendinde doğuyor.

       Diyor ki, evet, diyor ki hayır, hayır

       Evet diyor maviler içinde,

       Köpükler içinde, hızlı hızlı

       Diyor ki hayır hayır

       Sakin duramıyor hiçbir zaman

       Sürekli çarparak bir kayaya,

       Ama başaramayarak onu inandırmaya

       Benim adım deniz diyor

       Böylece yedi yeşil diliyle,

       Yedi denizden ona doğru koşuyor

       Onu öpücüklere boğuyor, ıslatıyor

       Adını yineleyerek göğsünü dövüyor.

 Dizelerden etkilenen postacının, “Sizin sözcüklerinizle sallanan bir gemi gibi duydum kendimi” sözü üzerine gülümser Neruda, “İşte bir metafor yaptın…” der. Sıcak dostluk eşliğinde Neruda postacısına şiiri sevdirmiştir. Önemli olan da bu mutluluktur.

“Şiirsever“lik denince, “şiiri kendi dışında sevmek“ten sözederdi değerli eleştirmenimiz Memet Fuat. Ülkemizde bugün, 2 milyon (!) şiir yazarı için temel sorunun ‘şiirle tanışmak’ ve ‘şiiri sevmek’ olduğuna inanırım bu yüzden. Yeryüzünde şiirin, ‘mutlu bir azınlık’ın yaşam biçimi olarak algılanması da bunun kanıtı gibi. ‘Yaşamdan kopuk şiir’ gibi ‘şiirden kopukyaşam’ların iyileştirilmesinde sonsuz yararlar var. Postacı örneğindeki gibi, gençlerin -bir süre- esinlenme, etkilenme, taklit etme hatta ‘çalma’(ödünç alma!) özgürlüklerini kullanmaları ‘şiir’le tanışmalarını ve onu sevmelerini sağlayabilir diye düşündüğüm de oluyor. “Toy şairler taklit eder, olgun şairler çalar” (!) T.S. Eliot.

Her ülkenin yüzyılda bir yetiştirdiği ‘dünya şairi’yle adını dünyaya duyurduğu söylenir. Nice ‘büyük’ şairin hakkını da teslim ederek ‘dünya şairleri’nin kardeşliğini unutmamalı. Akran dostluklarıyla Nâzım Hikmet’le Pablo Neruda’nın kardeşliği gibi… ‘Öyle ki, 20. yüzyıl dünyasının seçkin şairleri arasında adı anılan Nâzım’dan fazlasıyla etkilenen Neruda, Isla Negra’daki evinin tavanına Nâzım’ın adını kazıyarak ona yaşamında ne kadar önem verdiğini göstermiş, ölüm haberini aldığında kardeşi için “Güz Çiçeklerinden Nâzım’a Çelenk” şiirini armağan etmiştir.’ İki dostun adı günümüzde, Datça’daki ‘Nâzım Hikmet Cad. Pablo Neruda Sk’ adresinde yeniden bir araya getirilmiştir. Antalya’da cadde-bulvar adlarına bir göz atınız, kentin sanatçısına verdiği değerin ölçeği olabilir bu. Heykellerimiz de ayrı bir yazının konusu…

Hüseyin Cahit

Cumhuriyet Akdeniz, 1 Ekim 2011

ADALYA 4. yılına ÖZLEM temasıyla başladı.

ADALYA 13

ADALYA Edebiyat Seçkimiz 3. yılını tamamladı.

Hilmi Yavuz : AKŞAM ve VEDÂ

Edip Cansever – Gelmiş Bulundum

ŞİİR OKYANUSU